'Tollens' is in 1853 opgericht.
De Koninklijke Rederijkerskamer draagt die naam Tollens sinds 1856 en is dus niet zo oud als de middeleeuwse Kamers uit Vlaanderen en Brabant, waaraan het idee is ontleend. Destijds 'Neerlands meest geliefde volksdichter' Hendrik Tollens (1780-1856) gaf, vlak voor zijn overlijden, toestemming zijn naam aan de vereniging te verbinden. Dat zijn gedichten thans ter discussie staan, is voor de vereniging geen reden om de naam te veranderen.In de vorige eeuw richtten plaatselijke notabelen de Kamer op om zich goed te leren uitdrukken in de landstaal, het Nederlands. (Uit notulen blijkt dat Multatuli een veel geciteerd schrijver was en zijn zoon .. Douwes Dekker was enige jaren lid van Tollens.) In 1902 pas werden ook dames lid, om met zangspelen, tableaux vivants en dergelijke, aan wedstrijden deel te kunnen nemen.
De Kamer doet aan welsprekendheid: gedichten uitpluizen, analyseren en als ze begrepen worden, met de juiste intonatie en op gevoel voordragen (en dan horen wat een ander ervan vindt). Verder proza voorlezen, of boeken bespreken, improvisaties en memorisatie (respectievelijk onvoorbereide en voorbereide spreekheurten) houden en toneelspelen op een jaarlijkse 'feestelijke vergadering'. Een keer per jaar gaat de Kamer twee dagen naar het concours van het
Koninklijk Provinciaal Groninger Rederijkers Verbond om ook anderen aan het werk te zlen.'Tollens' behaalde ruim 80 keer een medaille met een gedicht, of een toneelrol. In 1956 werd haar, voor haar verdiensten jegens plaats en provincie, het predikaat 'Koninklijk' verleend, door HM Koningin Juliana. 'Tollens' is daar trots op en zingt bij het begin van de jaarlijkse feestavond, naast het bondslied derhalve altijd het Wilhelmus.
Zo is de vereniging aan haar 151e jaar van culturele oefening toe. Een moderne vereniging, zeker, maar nog meer dan vroeger is het nu nodig om de literatuur, gedichten en toneel te oefenen en er de eigen stem bij te horen, om te horen hoe het klinkt! Pas met zinsmelodie en intonatie worden ook onbenoemde gevoelens duidelijk, is de taal weer met recht spreektaal. Hieraan werkt, als een echte Kamer van retorica,
de Koninklijke Rederijkerskamer 'Tollens'.